Karaciğerlerimiz aslında bedenimizde dengeyi sağlamakla, detoks yapmakla ve hormonları metabolize etmekle harika bir iş yapıyor. Ancak optimal seviyede çalışmadığında, östrojenin bedenden atılmasını yavaşlatıp, hormonların bedenimizde tekrar dolaşımına (*) ve buna bağlı istenmeyen semptomlara neden olabiliyor.
Bundan uzun zaman öncesine kadar kadınlar hem daha erken yaşta hamile kalarak hem de daha uzun süre emzirerek doğal östrojene daha az maruz kalmışlardır. Buna ek olarak atalarımıza kıyasla çok daha az fiziksel aktivite içerisindeyiz. Diğer yandan zenöstrojenler (östrojen taklidi yapan yapay hormonlar) ve endokrinal sistemin gelişimini ve fonksiyonunu değiştiren endokrin bozuculara daha fazla maruz kalıyoruz. Tüm bunlar da hormonal ekolojimizin bozulmasına sebep oluyor.
Birçok kadın şişkinlik, sancılar, bel ağrısı, migren ve yorgunluk gibi PMS semptomlarını sürecin “normal” bir parçası olarak kabul edip hayatlarına devam etmeye çalışıyor. Oysaki bunlar sürecin normal bir parçası değil, hormonal dengesizliğin işaretleridir.
Yapılan bilimsel araştırmaların da doğruladığı üzere, döngülerimizde her hormondan doğru miktarda olması önemlidir; ne çok fazla, ne de çok az. Fazla östrojen depresyona, PMS semptomlarına ve düzensiz menstruasyona, memelerde hassasiyete, duygu durum değişikliklerine, kilo alımına, fibroidlere, meme ve yumurtalık kistlerine neden olurken; çok az östrojen ise hiç yumurtlamamaya neden olur. Progesterona kıyasla yüksek seviyedeki östrojen, aynı zamanda endometriyozis, aşırı bel bölgesi yağlanması, düşük libido ve hatta meme kanseriyle de ilişkilidir. Progesteron eksikliği ise düzensiz menstruasyon, yorgunluk, anksiyete, uykuya dalamama, menstrual baş ağrıları ve düşüklerle ilişkilidir. Bebek sahibi olabilmek ve hamileliği devam ettirebilmek için tam kararında miktarda progesterona ihtiyaç vardır.
Fonksiyonel Tıp ve Naturapati Uzmanı Dr. Jolene Brighten, hormonları doğal yollarla tekrar dengeye kavuşturmada destekleyici olarak kullanılabilecek bu yöntemi tohum rotasyonu olarak adlandırarak nazik ve etkili bir hormon dengeleme desteği olarak öneriyor. Aynı şekilde Kadın Sağlığı ve Fonksiyonel Beslenme Uzmanı Nicole Jardim de bu yöntemi ‘şifa niyetine yemek’ olarak adlandırdığı destekler arasında gösteriyor.
Uzmanlar, keten tohumu, kabak çekirdeği, susam ve ay çekirdeğini döngümüzde doğru zamanlarda tükettiğimizde, hem fazla oranda bulunan hormonların eliminasyonu için bedenimizi desteklemekten hem de yetersiz hormonların seviyesinde olumlu yönde bir artıştan bahsetmektedirler.
Keten tohumu ve kabak çekirdeği; döngümüzün östrojen baskın olduğu dönemde bizi desteklerken, susam ve ay çekirdeği ise progesteronun yoğun olan dönemde bedenimizi destekler.
Keten tohumu ve kabak çekirdeği Omega-3 doludur ve sağlıklı hücre reseptörlerini sağlamaya yarar. Keten tohumu ayrıca antioksidan gibi davranan maddelere sahiptir ve bedendeki ekstra östrojenik aktiviteyi bloke etmek üzere çalışır.
Susam ve ay çekirdeği ise Omega-6 içerir ve progesteron üretimini uyarır, aynı zamanda zengin çinko kaynaklarıdır -ki bu da üreme sistemi için gereklidir. Ay çekirdekleri selenyum açısından da zengindir -ki bu da tiroid hormonu dönüşümü ve karaciğer detoksu için çok önemlidir.
Uzmanlar, hormonal dengenin yeniden kazanılmasını desteklemek için tohum rotasyonu yöntemini şu şekilde kullanmayı öneriyor:
(Aşağıdaki yönergelerde yer alan günler, döngünüzün 28 gün olduğu farz edilerek yazılmıştır. Eğer döngü süreniz daha uzuna, kendi döngü sürenize göre bu önerileri uyarlayabilirsiniz. Örneğin 36 günde bir regl oluyorsanız (döngünüz 36 günse), 36’yı 2’ye bölerek döngünüzü 18-18 şeklinde iki evreye ayırabilirsiniz.) Öte yandan, eğer regliniz kesilmişse ya da ne zaman regl olacağınızı bilmiyorsanız, ilk fazı Yeniay’la başlatıp, ikinci faza Dolunay’da geçebileceğinizi söylüyor Nicole Jardim.)
Menstrual Döngünün 1. günü ile 14. günleri arası (ilk yarısı)
Foliküler fazda endometriyumun (rahim çeperinin) oluşması için daha fazla östrojene ihtiyaç duyarız.
- Günde 1 yemek kaşığı çekilmiş keten tohumu
- Günde 1 yemek kaşığı çekilmiş kabak çekirdeği
Menstrual Döngünün 15. ve 28. günleri arası (döngünün ikinci yarısı)
Luteal fazda corpus luteum, progesteron salgılamaya başlar. Bu seks hormonu, implantasyon için rahmi hazırlamaya başlar.
- Günde 1 yemek kaşığı çekilmiş susam
- Günde 1 yemek kaşığı çekilmiş ay çekirdeği
Bu kadar!
Tabii ki hormonlarla ilgili her konuda olduğu gibi, tohum rotasyonunda da değişimler görebilmek için 2-3 ay boyunca buna devam etmek gerektiği söyleniyor; yine de birçok kadın bu süreden önce değişiklikler görebiliyor.
Tohumların kullanımıyla ilgili şunları da eklemek önemli: Tohumlarınızı çiğ ve bütün halde satın alıp evde kendiniz çekin - bir kahve öğütücüde ya da rondoda. Hem çekilmiş tohumlar çok daha çabuk bozulur ve rafta ne kadar süredir kaldığını bilemezsiniz, hem de keten tohumu gibi tohumlar çekilmemiş haldeyken bedenden sindirilmeden geçip giderler. O yüzden çekilmemiş şekilde alıp evde kendiniz çekin ve ardından buzdolabında saklayın. Çektiğiniz tohum ve çekirdekleri smoothie'lere, salatalara, çorbalara, çiğ atıştırmalıklara ekleyebilirsiniz, susamı tahin şeklinde de tüketebilirsiniz, keten tohumunu tariflerinizde yumurta yerine kullanabilirsiniz.
Kendinize 1 hafta yetecek kadar kabak çekirdeği+keten tohumu karışımı ile ay çekirdeği+susam karışımını önceden hazırlayıp dolaba atabilirsiniz, böylece her gün uğraşmanız gerekmez. Bu karışımlardan günde 2 yemek kaşığı alıp kullanabilirsiniz.
*Östrojen Detoksifikasyonu
Östrojen detoksu 2 aşamalı bir süreçtir. Öncelikle, karaciğeriniz östrojeni küçük bir moleküle ekleyerek inaktive eder. Bu sürece konjugasyon/birleşme denir. Etkili bir şekilde östrojeni konjuge edebilmek için karaciğerinizin iyi beslenmeye ihtiyacı vardır: Yani yeterli miktarda folat, B6 ve B12 vitamini, çinko, selenyum ve amino asitlerden glycine ve methionine şarttır.
Karaciğerdeki östrojen konjugasyonu alkolden oldukça etkilenir. Bu yüzden günde 1 bardaktan fazla içki içen kadınlarda östrojen seviyesi daha yüksektir.
Östrojen konjugasyonu endokrin-bozucu toksik kimyasallardan da etkilenir.
Detoksun diğer adımı ise, konjuge olmuş olan östrojenin bağırsaklar vasıtasıyla elimine edilmesidir. Bunun için de sağlıklı bir bağırsak florasına ihtiyaç vardır. Sağlıklı bağırsak bakterileri konjuge olmuş östrojene dışkı vasıtasıyla yol gösterirler. Sağlıksız bağırsak bakterilerinin ise östrojeni dekonjuge etme (yani molekülden ayırma) huyları vardır. Bu da östrojenin yeniden aktive edilip kan akışına yeniden karışması demektir. Östrojenin bağırsaklardan yeniden absorbe edilmesi çok sık görülen bir durumdur. Bu durum doğum kontrol hapları ve antibiyotik kullanımı ile bağırsak florasının bozulmasından sonra görülür.
Yararlanılan kaynaklar:
https://drbrighten.com/seed-cycling-for-hormone-balance/
https://nicolejardim.com/seed-cycling/
http://www.rjlbpcs.com/article-pdf-downloads/2018/18/221.pdf
--
Yasal uyarı: Bu yazıda sunulan bilgiler hastalık tanı ve tedavisini amaçlamaz, doktorunuzca gerekli görülen tıbbi tetkik ve tedavilere alternatif değildir. Eğer tanısı konulmuş bir hastalığınız varsa, herhangi bir hastalığınız olabileceğinden şüpheleniyorsanız veya herhangi bir sağlık sorununuz olduğunu düşünüyor veya hissediyorsanız, gereken tıbbi tetkik ve müdahaleler için mutlaka uzman bir tıp hekimine başvurunuz. Bu bilgiler tavsiye niteliğinde değildir ve tıp hekimleri tarafından gerekli görülen reçete ve tıbbi müdahalelerin yerine konulmamalıdır.
Yuvaluna'nın kurucusu Gizem Onay, uzun yıllardır yoga, doğuma hazırlık, şifalı bitkiler, kadınları destekleyici uygulamalar, Organic Intelligence ve cinsellik alanlarında çalışan bir araştırmacı ve kolaylaştırıcı olarak hizmet veriyor.
Kadınlar doğaları gereği değişken varlıklar. Döngülerimiz (adı üstünde 'döngü') de statik hayatlar yaşamadığımızın bir kanıtı aslında. Döngüler hayatımızı statik yerine dinamik bir şekilde yaşamamızı ve döngülerimizin her çeyreğinde farklı ve saklı olan feminen gücümüzün hediyelerini araştırmamızı talep ediyor.
Dünyaca ünlü ebe, herbalist ve Yale mezunu Dr. Aviva Jill Romm ile 400 saatlik bir eğitime başladım bir süre önce: Kadınlar için Bitkisel Tıp Eğitimi. Ergenlikten menopoza kadar olan tüm süreçlerde (doğurganlık, doğum ve doğum sonrası da dahil) kadınların karşılaşabileceği her türlü rahatsızlık ve hastalıklara bitkisel destek yöntemleri üzerine oldukça kapsamlı bir eğitim bu.
Rahim ve yumurtalıklar, ergenlik döneminde olgunlaştıktan sonra bu organların başrol oynayacağı fizyolojik bir döngü başlamış olur. Adet kanaması ve yumurtlama evrelerini içeren adet döngüsü, rahmi olan kişilerde menopoz evresine kadar devam eder.