Regl dönemi öncesinde - genellikle regl kanaması başlamadan bir hafta kadar önce başlayan ve kişiyi hem duygusal hem de fiziksel olarak olumsuz etkileyen belirtileri içeren durum, premenstrual sendrom (PMS) olarak adlandırılıyor. Bir semptomlar bütünü olan PMS, günlük hayatı etkileyebilir ve tıbbi bakım gerektirebilir. Dr. Aviva Romm’a göre, 150’ye yakın PMS belirtisi bulunuyor ve bu belirtiler kişinin iş hayatını, sosyal ve aile ilişkilerini etkileyebiliyor.
Premenstrual sendrom (PMS) belirtileri, görülme sıklığına göre fiziksel ve duygusal olarak ikiye ayrılabilir. Fiziksel olarak bu belirtiler; meme hassasiyeti, hafif kilo artışı, sindirim sistemi bozuklukları, aç hissetme, baş ağrısı, vücut ısısının yükselmesi, kas ve eklem ağrıları olarak görülebilir. Psikolojik belirtileri ise endişe, sinir ve konsantrasyon zorluğu olabilir. Dr. Aviva Romm, PMS’in sebebi olarak hormonal dengesizliklerden çok, stres hormonları ve nörotransmitterlerdeki (ruh halini kontrol eden kimyasallar) dengesizlikleri işaret ediyor.
PMS genellikle, konsantre olma zorluğunu içeren ve hafif ila orta şiddetli arasında değişebilen semptomlara göre kategorize ediliyor. Bu semptomların PMS-A (anksiyete), PMS-D (depresyon), PMS-C (karbonhidrat istekleri) ve PMS-H (hiperhidratasyon veya şişme) olarak tanımlandığını belirten Dr. Romm, kişilerin bu semptomların birini değil, genellikle hepsinin bir karışımı olarak yaşandığını söylüyor.
Premenstrual sendrom (PMS) belirtileri belirli bir ölçekte şiddetli olarak görüldüğünde ise Premenstrual Disforik Bozukluk (PMDD) söz konusu olabilir. PMDD, dikkat ve tedavi gerektiren ciddi ve kronik bir tıbbi durumdur. Yaşam tarzı değişiklikleri ve bazen ilaçlar, semptomların yönetilmesine yardımcı olabilir. Dr. Romm, PMDD’nin fiziksel semptomlarının da şiddetli olduğunu, fakat duygusal semptomların daha belirgin ve ileri derecede görüldüğünü belirtiyor.
Premenstrual disforik bozuklukta, duygusal semptomların şiddetli görülüyor olması belirleyici bir kriterdir. PMS ile benzer belirtileri vardır ancak bu belirtilerin 5’i ya da daha fazlası kişide döngüsel olarak bulunmalıdır. Premenstrual disforik bozuklukta yaygın olarak görülen belirtiler aşağıdaki gibidir;
- Belirgin depresyon hali, umutsuzluk, kişiyi tüketen düşünceler,
- Belirgin kaygı hissetme, gerginlik hali, “uçurumun kenarında” hissetme,
- Belirgin duygusal dayanıksızlık (aniden üzgün ve ağlamaklı olma, reddedilmeye yüksek hassasiyet),
- Kalıcı ve belirgin öfke,
- Konsantrasyon zorluğu, her zamanki aktivitelere ilginin azalması,
- Kolay yorulma, belirgin enerji eksikliği,
- Hipersomnia veya insomnia,
- İştahta belirgin değişiklikler, aşırı yeme veya belirli yiyeceklere yoğunlaşma,
- Meme hassasiyeti veya şişkinliği, baş ağrısı, kas ve eklem ağrısı, şişkinlik, kilo alımı.
Premenstrual disforik bozukluk, bu belirtilerin doktor kontrolünde yapılacak olan testler ile kesinleşmesini gerektirir. Eğer bahsedilen belirtilerden dolayı PMDD sebepli sıkıntılar yaşadığınızı düşünüyorsanız, alanında uzman doktorlar ile görüşmek ve durumun altında yatan başka medikal durumların araştırılması için gereken testleri yaptırmak uygun olabilir.
Premenstrual disforik bozukluk (PMDD) ve premenstrual sendrom (PMS) arasında belirleyici olan tek fark, PMDD durumunda belirtilerin oldukça şiddetli olmasıdır. Bunun yanı sıra PMDD, duygusal belirtilerin öncelikli olduğu bir bozukluktur. Yaşanan fiziksel belirtilerin yanı sıra, özellikle duygusal belirtiler öne çıkar. Bu belirtiler, kişinin günlük yaşamını ve sosyal ilişkilerini olumsuz yönde etkiler.
PMDD için geçmiş 1 yılın adet döngüsünde, belirtilen semptomların en az 5’i veya daha fazlası görülmelidir. Bu semptomlar luteal fazın son haftasında (yumurtlamadan sonra) başlar ve foliküler faza kadar (regl olduktan sonraki döneme kadar) kendini gösterebilir. Buna ek olarak, PMDD için yukarıda bahsedilen belirtilerin ilk dördünden en az biri kişide mutlaka görülür. Tekrar eden PMS belirtilerinizin şiddetini 1’den 5’e kadar yorumladığınızda, PMDD için bu değerlendirmenin en az 4 veya 5 olması beklenir.
PMDD, PMS’e göre daha az görülür. Dr. Aviva Romm’a göre PMDD tanısı olan kadınların oranı %3 ile %8 arasında. Bir başka farklılık olarak PMS sırasında doktora görünmek veya tıbbi bir yardım almak bazen gerekmeyebilir, fakat kişide PMDD var ise mutlaka doktora danışılmalı ve durum analiz edilmelidir.
Yararlanılan kaynaklar:
Kadınlar doğaları gereği değişken varlıklar. Döngülerimiz (adı üstünde 'döngü') de statik hayatlar yaşamadığımızın bir kanıtı aslında. Döngüler hayatımızı statik yerine dinamik bir şekilde yaşamamızı ve döngülerimizin her çeyreğinde farklı ve saklı olan feminen gücümüzün hediyelerini araştırmamızı talep ediyor.
Rahim ve yumurtalıklar, ergenlik döneminde olgunlaştıktan sonra bu organların başrol oynayacağı fizyolojik bir döngü başlamış olur. Adet kanaması ve yumurtlama evrelerini içeren adet döngüsü, rahmi olan kişilerde menopoz evresine kadar devam eder.
Premenstrual sendrom, regl döneminin (kanamanın) başlamasından yaklaşık bir hafta önce ortaya çıkabilen fiziksel ve ruhsal rahatsızlıkları ifade eder. Ortaya çıkan olumsuz belirtiler, kanamanın başlamasıyla ortadan kalkar, ancak bu dönemde yaşanan yorgunluk ve huzursuzluk, regl günlerinde de rahatsız hissetmeye neden olabilir.