Adet Döngüsü İle İlgili Bilmeniz Gerekenler

Rahim ve yumurtalıklar, ergenlik döneminde olgunlaştıktan sonra bu organların başrol oynayacağı fizyolojik bir döngü başlamış olur. Adet kanaması ve yumurtlama evrelerini içeren adet döngüsü, rahmi olan kişilerde menopoz evresine kadar devam eder.

Adet Döngüsü Nedir?

Adet döngüsü, adet kanaması ile başlayan, yumurtlama evresini de içeren ve tıpkı Ay’ın döngüsünde olduğu gibi, yaklaşık olarak 28 günde tamamlanan bir süreçtir. Tekrarlanıp durduğu için, Türkçe’de ‘adet’ olarak isimlendirilmiştir. Dilimizdeki yaygın kullanımlardan biri olan ‘aybaşı’ kelimesi ise, adet döngüsü çoğunlukla Yeniay evresinde, yani Ay takvimine göre ayın başında başladığı için kullanılmıştır. Fransızca’da ‘düzen’ anlamına gelen ‘reglé’ kelimesinden dilimize regl olarak da geçmiştir. Latince kökenli ‘menstruasyon’ ise, ‘Ay’ anlamına gelen ‘mense’ kelimesinden türetilmiştir.

Adet Döngüsü Kaç Gün Sürer?

Yaklaşık olarak 28 gün denilse de, adet döngüsünün süresi kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir. Hatta aynı kişi de, hayatının farklı dönemlerinde farklı döngü sürelerine sahip olabilir. Adet döngüsünde aktif olan hormonların vücuttaki diğer işlevlerini de verimli bir şekilde destekleyebilmesi için, 27 ila 32 günlük bir sürenin, adet döngüleri için normal kabul edildiği söylenebilir.

Adet Döngüsü Hesaplama

Genellikle yumurtlama evresini tespit ederek hamile kalmaya uygun günlerin belirlenmesi ya da hamileliğin kaç haftalık olduğunu hesaplamak için adet döngüsünün kaç gün sürdüğünü takip etmek gerekir.
Kanamanın başladığı gün, adet döngüsünün ilk günü kabul edilir. Bir sonraki adet kanamasına kadar olan süre, adet döngüsünün uzunluğunu ifade eder.

Adet Döngüsü Evreleri

Adet döngüsü, temelde Foliküler Faz ve Luteal Faz olmak üzere iki evreye ayrılır.

Foliküler Faz: Kanamanın başladığı günden yumurtlamanın gerçekleştiği güne kadar olan evreyi ifade eder. Bu evrede adet kanaması ile rahim içinde bir önceki fazda oluşturulmuş olan dokular, bir miktar kanama ile birlikte dışarı atılır ve kanama bittikten sonra, östrojen hormonunun yükselmeye başlamasıyla yumurtlama evresine geçilir, yeni bir yumurta hücresi (folikül) olgunlaşmaya başlar.

Luteal Faz: Yumurtlamadan bir sonraki kanamaya kadar olan evredir. Yumurtlamanın gerçekleşmesi ile birlikte rahim içi dokular, olası bir gebelik için hazırlanmaya, kalınlaşmaya başlar. Yumurtlama evresine kadar yükselmiş olan östrojen hormonu seviyeleri yavaş yavaş azalırken, rahim içinin kalınlaşmasını sağlayan progesteron hormonu yükselmeye başlar. Eğer gebelik gerçekleşmezse, hem östrojen hem de progesteron seviyeleri azalmaya başlar ve yumurtlamadan yaklaşık 14 gün sonra, adet kanaması başlar. Kalınlaşan rahim içi dokuları da adet kanaması ile birlikte dışarı atılır. Kanamanın yeniden başlamasıyla, tekrar foliküler faz başlamış olur.

Adet döngüsünün evreleri, her zaman eşit uzunlukta olmasa da, tipik olarak 28 günlük bir döngüde ilk 14 gün foliküler faz, ikinci 14 gün ise luteal faz olarak düşünülebilir. Kişiden kişiye değişen hormon seviyelerine bağlı olarak, bu sürelerin de değişmesi belirli bir oranda normal kabul edilebilir.

Adet Döngüsünü Takip Etmek Ne İşe Yarar?

Adet döngülerinin ilerleyişini takip etmek, bize sağlığımızla ilgili önemli ipuçları vereceği için önemlidir. Jinekolojik bir rahatsızlık varsa ya da gebe kalma denemeleri yapılıyorsa, adet döngüsünü takip etmek daha da önem kazanır ancak, herhangi bir sorun ya da gebelik niyeti olmadığında da döngüleri takip etmek faydalı olacaktır, çünkü döngü takibi, hormonlarımızın ve bedensel işleyişimizin ne derece doğru ve sağlıklı çalıştığını da gösteren önemli işaretleri fark etmemizi sağlar.

Adet döngülerini doğru bir şekilde takip edebilmek için aşağıdaki adımları izleyin:

1. Bir takvim üzerinde adet kanamanızın başladığı günü işaretleyin. Bu gün, döngünüzün birinci günü olarak kabul edilecektir.
2. Kanamanızın bittiği günü de kaydedin ve kanama boyunca yaşadığınız belirtileri not edin. (Sancı, kramp, şişkinlik, halsizlik, iştahsızlık, kanamanın rengi ve yoğunluğu, pıhtılı olup olmadığı vs.)
3. Döngünüzün yaklaşık 20. gününden itibaren herhangi bir fiziksel ya da ruhsal belirti fark ederseniz, not edin. Baş ağrısı, iştahta değişimler, halsizlik, öfke gibi belirtiler Premenstrual Sendrom (PMS) işareti olabilir.
4. Bir sonraki döngünüzün başladığı günü de kaydedin ve her ay aynı şekilde döngünüzü takip etmeye devam edin. 3 ila 6 ay boyunca döngülerinizi kaydettiğinizde, bir düzen ve tekrarlayan belirtiler tespit etmeye başlayabilirsiniz. Bu da döngülerinizin ortalama kaç gün sürdüğünü, kanamanızın ne kadar sürdüğünü ve döngü boyunca ne tür belirtiler deneyimlediğinizi fark etmenize destek olacak, herhangi bir olumsuz durumda destek almanızı kolaylaştıracaktır.
5. Eğer gebe kalmayı planlıyorsanız, adet döngülerinizi takip ederek döngünüzün kaç gün sürdüğünü ve yumurtlama döneminizin ne zamana denk gelebileceğini tespit etmeniz kolaylaşacaktır. Böylece diğer yumurtlama belirtilerini de takip ederek, gebe kalmaya en elverişli günlerin hangileri olabileceğini belirleyebilirsiniz.
6. Basitçe bir defter kullanarak döngülerinizi takip etmeniz mümkündür. Döngü takibi yapmayı sağlayan mobil uygulamalar da işinizi kolaylaştırabilir. (Ancak bu tür uygulamalarla yumurtlama gününüzü kesin olarak belirlemeniz mümkün olmaz.)
7. Döngü takibi yapmak sadece gebelik veya jinekolojik sağlık için değil, ruhsal sağlığınız için de destekleyicidir. Döngünün hangi zamanında nasıl hissettiğinizi ve ihtiyaçlarınızın nasıl değiştiğini fark etmek, günlük hayatınızı daha verimli ve keyifli bir şekilde planlayabilmenizi kolaylaştıracaktır.