Engelli Olmak ve Cinsel Hayat

Cinsellik ve engelli olmak kavramlarını genellikle aynı cümle içerisinde duymayız. Bu konu açıldığında da sık sık peşinden kaçırılan bakışlar ve gergin kıkırdamalar gelir; engelli kişilerin cinsellikle olan ilişkileri genelde yok sayılır.

Engelli kişilerin bedenleri vardır ve bir bedene sahip birçok insan onlarla cinsel ilişki kurmaktan hoşlanırlar. Çünkü cinsel ilişki kurmak iyi hissettirir, eğlencelidir, başka insanlarla yakınlaşmaya olanak sağlar. Tıpkı bir bedene sahip diğer insanlar gibi engelli kişiler de otonomi sahibidir: ne zaman ve nasıl seks yapıp yapmayacakları konusunda karar vermeye yetkindirler.

Genç engellilerden en sık duyduğumuz şey cinsellikle çok ilgilenmelerine karşın nereden başlayacaklarını bilememeleridir. Cinselliklerini keşfetmek istedikleri için herkesin onlarla dalga geçeceklerini düşünürler. Şunun altını çizelim - cinsel davranışlarda bulunmak istemekte sadece engelli olduğunuz için tuhaf ya da çirkin bir taraf yoktur.

Engelli kişiler seks yapabilir.

Hatırlatalım ki “seks” dediğimiz şey sadece vajinanın içine penisin girmesinden ibaret değildir. Tabi ki herkes gibi kimi engelli kişiler bunu da deneyimlemektedir. İnsan cinselliği inanılmaz derecede çeşitli ve kapsayıcıdır çünkü insanlar türlü türlü şekil ve bedene sahip olabilirler. Herkes kendi cinsel hayatının tasarımcısıdır, bu tasarımın içine, cinsellik için hazır olup olmadığınıza karar verirken ihtiyaç duyduğunuz sınırlar da dahildir.

Kişinin sahip olduğu engel seviyesine göre değişmekle birlikte sopa, rampa gibi çeşitli araçlardan faydalanan birçok insan vardır. Duyu bozukluklarına sahip ya da felçli kişiler, neyin onlara iyi hissettireceğini çözmek için çeşitli denemeler yapabilirler. Duyusal deneyimlerini, iletişim ve bilgi işleme becerilerini etkileyen bilişsel bozukluklar yaşayan kimi insanlar, tuhaf hissettikleri anlarla başa çıkabilmek için iletişim ve taktikler üzerine partnerleriyle çalışabilirler. Bazı engelli kişiler cinselliklerini ifade etmek için oyuncak ve kemer gibi aletleri fazlasıyla kullanışlı bulurlar. Buna “uyarlama” denir ve bunda olağandışı bir şey yoktur- engelli olmayan kişiler de cinselliklerini ihtiyaçlarına uygun hale getirmek için aktivitelerinde uyarlamalar yaparlar.

Elbette engelli kişiler de cinsel olarak bulaşıcı enfeksiyonlar için risk altındadır ve hamile kalabilirler. Güvenli seks ve doğum kontrolü kesinlikle dikkat edilmesi gereken konulardır.

Destekleyici araçlar kullanmak güvenli ve rahattır.

Destekleyici araçlar sadece engelli kişilerin değil birçok insanın hem partnerli hem solo pratiklerde kullandıkları aletlerdir. Bu tür araçlar cinsel pratiklerinizde daha rahat bir pozisyon almanıza ve hazza odaklanmanıza yardımcı olabilir.

Bedeninizi desteklemek ve rahat bir pozisyon almak için bir kama ya da takoz benzeri bir araç kullanabilirsiniz. Özellikle kısıtlı hareket edebiliyorsanız muhtemelen bu işlevle kullanabileceğiniz bir araca sahipsinizdir. Aynı zamanda ikame olarak yastık, havlu, katlanmış battaniye ve benzeri araçlar da kullanabilirsiniz. Rahat ve güvende hissedeceğiniz, bedeninizde ilgilendiğiniz bölgelere daha kolay erişebileceğiniz (mutlaka genital bölge olmak zorunda değil) bir konum bulmak için farklı pozisyonları denemekten çekinmeyin.

El ve beden hareketliliğinizde bir kısıtlama olması, bedeninizi keşfetmek için oyuncak kullanamayacağınız anlamına gelmez; tabi güvenli kullanmaya dikkat edin:

• Objeleri kullanırken kondom kullanmaya dikkat edin, kondomunuz yoksa lateks ya da nitril eldiven iyi ikamelerdir.
• Keskin kenarlı objelerden kaçının.
• İçinizde kırılabilecek, çatlayabilecek ya da eriyebilecek objelerden uzak durun.
• Elektrikli araçları duşta kullanmayın.

Ellerinizi kullanamıyorsanız ya da tercih etmiyorsanız kendi kendine uyarım yapan seks oyuncaklarını kullanabilirsiniz. Eğer akülü tekerlekli sandalye kullanıyorsanız sandalyeyi yatırma pozisyonlarını deneyebilirsiniz. Sandalyede pratik yaparken eğer bağlama pratiklerinin nasıl hissettirdiğini görmek isterseniz kemer ya da kayışınızın pozisyonlarıyla oyunlar yaratabilirsiniz. Tabi düzenli olarak oturma yerinizin örtüsünü yıkamayı unutmayın.

Eğer fiziksel olarak bir pratik uygulamak sizin için zorlayıcıysa, havanızda değilseniz, vaktiniz yoksa, bunun için uygun olmayan bir ortamdaysanız eski usul gitmekten imtina etmeyin. Erotik hikayeler okuyabilirsiniz, yazabilirsiniz, hayal edebilirsiniz; partnerli pratiklerde partnerinize seksi hikayeler anlatabilirsiniz, onun size bu tür şeyler söylemesini isteyebilirsiniz.

Erojen bölgeler sadece cinsel organlardan ibaret değildir, vücudunuz baştan aşağı erojen bölgelerle doludur: dudaklar, boyun, kulaklar, meme, kalçalar, sırt vs.

Sahip olduğunuz engel durumuna göre değişmekle birlikte bedeninizin bazı bölgeleri hissiz olabilir, kronik ağrılarınız olabilir, bazı dokular sizi çok rahatsız ediyor olabilir: duyusal uyarılma herkes için uygun bir seçenek olmayabilir. Eğer cinsel organlarınızda devam eden bir kuruluk, ağrı veya rahatsızlık hissi varsa bu durum bir probleme işaret ediyor olabilir, bir doktor görmenizde fayda vardır. Engelli kişilerin de cinsel hayatlarını kısıtlayıcı problemler karşısında çözüm bulması da elbette diğerleri kadar önemlidir; bunun için bir partnerinizin olması da şart değildir. Uzmanlarla görüşmelerinizde gizlilik hakkınız olduğunu unutmayın, size eşlik eden kişilerden ya da ailenizden odadan çıkmasını isteyebilirsiniz, böylece cinsellikle ilgili kaygılarınızı gizlilik içerisinde bir uzmanla paylaşabilirsiniz.

Engelli cinselliğinde yanlış bir şey yoktur.

Engelli cinselliği birçok kültürde çok fazla etiketlenmiş bir konudur ve bunun bir sürü sebebi vardır. Bu sebeplerden ilki engelli kişilerin “masum” olduğu ve bu kocaman kötü dünyaya karşı korunmaları gerektiği inancıdır. Seks yapan engelli kişilerin tuhaf olduğu ya da sadece bir fetiş dahilinde cinsel birliktelik yaşadıkları gibi tutumlarla karşılaşmış olabilirsiniz. Bu doğru değildir, birçok engelli kişi aslında düzenli seks hayatına sahiptir; bazıları tamamen fantezi ve fetişlerle ilgilenir ama genelde fetişlerinin engellilik durumlarıyla bir ilgisi yoktur.

Bedeniniz her zaman yapmayı istediğiniz şeyi yapmasa da, beyniniz sizinle kavga etmeyi seviyor olsa da, sahip olduğunuz durumlardan dolayı diğer insanlar sizi cinsellikten azade kılsa da, rızaya dayalı, keyifli cinsellikte bir hata, tuhaflık, çirkinlik ya da anormallik yoktur. Kendilerinden utanması gereken insanlar, bedeniniz ve beyninizin nasıl işlediğine yönelik varsayımları doğrultusunda sizin cinselliğinizin nasıl olduğunu size dikte edebileceğini düşünen kişilerdir.

Seksi daha erişilebilir ve eğlenceli hale getiren uyarlamalar engelli kişilerin iletişim konusunda daha bilinçli olmasına ve rahatlamak için çözüm bulma yolları geliştirmelerine destek olarak kişilerin gelişimine de katkı sağlayabilir.

Engelli olmak flört etmeyi kısıtlamaz.

Birçok engelli kişi hem engelli topluluğunun içinden hem de dışından kişilerle flört eder. Aynı zamanda evlenirler, partnerleriyle bir aile oluştururlar, tek seferlik seks yaparlar ve daha fazlası… Bazı insanlar sizin için tek umudun kendileri olduğuna sizi inandırmak için flört ve ilişki konularında seçeneksiz olduğunuzu ifade eden şeyler söyleyebilirler: sanki sizinle birlikte olmayı isteyerek size çok büyük bir iyilik yapıyorlarmış da hazır şansınız varken onları el üstünde tutmalıymışsınız gibi. Bu davranış uygun olmaktan uzak ya da istismara yakın olarak bile değerlendirilebilir. Asla başka biri karşınıza çıkmayacak korkusu ile birine katlanmak zorunda hissetmeyin, çünkü mutlaka birileri karşınıza çıkacak.

Otizm veya bilişsel durumlar ve cinsellik

Yeni tanışılan birinin yanında gergin olmak çok yaygın bir durumdur, eğer flört ettiğiniz kişiyle tuhaf bir durumda hissederseniz, henüz birbirinizi pek tanımadığınız içindir. Açık ve net iletişim kurmaktan ve sizinle de böyle iletişim kurulmasını istemekten çekinmeyin. İletişim konusunda konuşmak herkes için oldukça önemli bir meseledir, sadece otizmliler için değil. Eğer kinaye, şaka, üstü kapalı flört gibi belirsiz ifadeleri okumakta zorluk yaşıyorsanız ya da bunlardan rahatsız oluyorsanız bunu partnerinizle paylaşın. Bu tür ifadeler aynı zamanda birçok nörotipik insanın da anlamakta zorluk yaşadığı ya da rahatsız hissettiği durumlar yaratabilmektedir.

Konu fiziksel yakınlığa geldiğinde bazı otizmli kişiler duyusal hassasiyetlere sahip olabileceği için, ne zaman ve nasıl kendilerine dokunulması konusunda önden bir konuşma gerekli olabilir. Yüz yüze konuşmalarda kendinizi ifade edecek kadar rahat hissetmiyorsanız, mail ya da mesaj yolunu tercih edebilirsiniz.

Hassasiyetleriniz konusunda partnerinizi uyarmakta rahat olun, sizi rahatsız hissettiren herhangi bir doku, koku, renk ya da yiyecekle karşılaştığınızda gülümseyerek katlanmak zorunda değilsiniz. Sizin ihtiyaçlarınız da diğer herkesinki kadar geçerlidir. Eğer kendinizi tetiklenmiş hissederseniz ya da sınırlarınızın ihmal edildiğini veya sizden faydalanıldığını düşünürseniz, bir terapistle görüşmek sizin için en yardımcı olabilecek seçeneklerden biridir.

Engelli olmak kişiyi daha kırılgan bir hale getirebilir.

Engelli olmak, kişilerin engellilik durumuna dayanan bir ayrımcılık ile karşı karşıya kalmayı da beraberinde getirir. Bu durum engelli kişileri, cinsellik dünyası dahil birçok alanda daha kırılgan bir pozisyona getirir çünkü insanlar engellileri kolay hedef olarak değerlendirebilir. Engelli kişilerin cinsel saldırı dahil bütün şiddet suçlarına maruz kalma olasılıkları, engelli olmayanlara göre daha yüksektir.

Bazı kişiler ise (genelde engelli olmayanlar) engelli kişilerin sadece engelli olma durumlarına cinsel ilgi duyarlar. Bu kişiler engelli kişileri değil, engelli bedenleri cinsel olarak uyarıcı bulurlar. Elbette insanları farklı farklı sebeplerden dolayı çekici bulabiliriz: görünüşleri, davranışları, zekâları, sosyal konumları… Fakat bir insanı sadece onun elinde olmayan bir kimlik özelliği üzerinden çekici bulmak (ırk ya da engel durumu gibi) genelde kişiye derin bir şekilde makineleştirilmiş gibi hissettirebilir. Engelli olmak sizin kimliğinizin bir parçasıdır, birinin sizinle engelli olduğunuz için birlikte olduğunu söylemesi karşısında kaygı duymanız, en az engelli olmanıza karşın sizinle birlikte olduğunu söylemesi karşısındaki kaygınız kadar anlaşılırdır.

Kendinizi savunmasız, risk altında ya da güvensiz hissettiğinizde sağlık profesyonellerinden ya da yakınlarınızdan yardım istemekten çekinmeyin. Sizin de herkes gibi, sağlıklı ve keyifli bir cinsel hayat yaşamaya hakkınız var.

Zeynep Ayaztekin/Yuvaluna

Kaynakça

Smith, S. E. (2017, 7 28). Disabled Sex Yes!, Taking Your Body for a Ride: Masturbation and Disability, Disabled Sex: Sex for Two (or More), Sex on the Brain: Sex and Autism, Mental Illness, and Other Cognitive Diversity, . 2 4, 2022 tarihinde Scarleteen, Sex Ed for the Real World,Your Body is Not a Sex Object: Devotees and Disability: https://www.scarleteen.com adresinden alındı